مسجد امام حسن عسکری (ع)

مسجد امام حسن عسکری (ع) قدیمی ترین مسجد شهر قم است که در نزدیکی حرم مطهر حضرت معصومه واقع شده است. این مسجد از گذشته تا کنون اهمیت زیادی داشته و مورد توجه علما و مردم بوده است.
این بنا در گذشته "مسجد جامع عتیق" نامیده می‌شد. مسجد جامع عتیق که بعد ها به مسجد امام حسن عسکری موسوم شد، اولین مسجدی است که توسط اشعریان در شهر قم بنا گردید.
اشعریان پس از ورود به قم، آتشکده ای که در این شهر قرار داشت را ویران کرده و به جای آن مسجد جامع عتیق را بنا کردند. پس از آن در نزدیکی بنای اولیه مسجد جامع عتیق، در قرن سوم هجری به دستور امام حسن عسکری(علیه السلام) و به دست وکیل و نماینده آن حضرت، احمد بن اسحاق اشعری مسجد ساخته شد. احمد بن اسحاق از بزرگان علما قم و از اصحاب حضرت جواد و حضرت هادی و حضرت عسکری(عليهم السلام) بوده است.
در آن زمان دو مسجد جامع در قم بر پا بود که یکی مسجد جامع عتیق و دیگری مسجد جمعه در نزدیکی دروازه ری(درحاضر هم وجود دارد) قرار داشت. به خاطر تشابه اسمی این دو پس از مدتی نام مسجدجامع عتیق را به مسجد امام حسن عسکری تغییر دادند .
در طول سالیان و در دوره های مختلف تاریخی و معاصر این بنا بازسازی و توسعه پیدا کرد. در حال حاضر قدیمی ترین قسمت به جامانده در این مسجد، ایوان جنوبی آن است که مربوط به اواخر دوره صفویه و بازسازی که در آن زمان صورت گرفت می‌شود. در ایوان جنوبی باقی مانده گچ بری ها و آیاتی به صورت برجسته بر دیوارهای قدیمی جلوه نمایی می‌کنند و بخشی از هنر معماران قدیمی اسلامی را به نمایش می‌گذارند .
پس از بازسازی مسجد در دوره صفوی، در دوره فتحعلی شاه قاجار بر اثر سیل، مسجد متحمل صدماتی شد که از طرف "حاج حسین کدخدا" تعمیر شد. در دوره ناصرالدین شاه به سال 1286 ق "حاجی ابراهیم تاجر" در جهت غربی مسجد، شبستان و زیرزمینی بزرگی بنا نهاد و بالاخره به سال 1295 ق "حاج علی‌نقی تاجر کاشی"، بخش‌های دیگر مسجد از جمله شبستان‌های شرقی و سردر و جلوخان را نوسازی کرد.
در سال های اخیر نیز شبستان‌های زیرزمین و طبقه فوقانی آن در جانب غربی مسجد با مصالح جدید نوسازی شد. همچنین در سال 1394 بنای جدیدی به این مسجد با وسعت ۲ هزار و ۴۰۰ متر و ۷۰۰ متر بالکن اضافه شده است و به گونه ای ساخته شده که بنای قدیم و بنای جدید با یکدیگر سازگاری داشته و یک نمای واحد را نشان می‌دهند. تمام قرآن کریم به طول ۹ هزار متر در ستون ها، کناره ها، گنبد، گلدسته و مقداری در سطح زیرین شبستان جدید نوشته شده است. این مسجد دارای ۲ گلدسته بسیار با عظمت است که یکی از آن ۵۹ متر از سطح شبستان ارتفاع دارد. شبستان جدید بسیار زیبا ساخته شده و ظرفیت دو هزار نمازگذار را داشته و دارای 180 سرویس بهداشتی است.
این مسجد همواره مورد توجه و عنایت علما و بزرگان بوده و در نوع خود از مساجد منحصر به فرد در دنیای اسلام است.مسجد امام حسن عسکری(علیه السلام) دارای سه در ورودی و در حال حاضر دارای شش شبستان است که محل برگزاری نماز، جلسات سخنرانی، درس و اعتکاف است.
در قسمت شرقی مسجد درب کوچک چوبی قدیمی وجود دارد که پشت اين در قديمی انبار و سرداب نسبتاً عجيبی است. در اين سرداب شش جسد از حدود 320 سال پيش وجود داشته که البته تا اين زمان تنها فقط اسکلت‌ آنها باقی مانده و تا سال های اخیر جسدها کاملاً مکشوف و در کف سرداب قرار داشت و تنها چند رديف آجر بين‌ آنها فاصله بود تا اينکه در سال گذشته به دستور يکی از علما روی‌ آنها پوشانده شد و البته اکنون نيز عکس های‌ آنها موجود است.
در زير زمين حياط مسجد امام حسن عسکری(ع) کتابخانه نسبتاً خوبی قرار دارد که هر چند اکثر کتاب های آن حوزوی است، بيش از 4000 جلد کتاب در آن نگهداری می‌شود. البته کتاب های دانشگاهی نيز در ميان‌ آنها به چشم می‌خورد. سالن مطالعه و مخزن و ساير ملزومات کتابخانه تماماً در زير زمين قرار دارد .
منبع : isna.ir - qomshahr.ir